Świadomość Polaków odnośnie zdrowego odżywiania się stale wzrasta. Jest to tendencja, która daje nadzieję na poprawę stanu zdrowia Polaków. Do ideału brakuje nam jednak niezwykle dużo. Na tle krajów Europy, Polacy wypadają bardzo blado. Jednak oprócz uświadamiania co należy jeść, należy również zwracać uwagę na to jakich produktów unikać.
Jak jeść?
Zanim wyjaśnimy jakich produktów należy unikać, aby nasza dieta była zdrowa i zbilansowana, zadajmy sobie pytanie: jak należy jeść? Dużym błędem w walce z utrzymaniem odpowiedniej masy ciała jest podjadanie. Zaleca się, aby każdego dnia spożywać 5 posiłków. Co zrobić w przypadku, gdy głód pojawi się między posiłkami? Zamiast sięgać po batonik czy chipsy, lepiej przegryźć marchewkę, jabłko lub orzechy.
Uczucie sytości rejestrowane jest przez nasz mózg po około 20 minutach od posiłku. Wymaga to wydzielenia do krwi specjalnych chemicznych znaczników, które rejestrowane są przez jądro nadskrzyżowaniowe. W związku z tym zaleca się by jeść odpowiednio wolno. Uchroni to przed przejadaniem się. Dodatkowo ważne jest, aby każdy kęs był odpowiednio rozdrobniony i przeżuty w jamie ustnej. Ułatwi to dostępność enzymów trawiennych do pokarmu w jelicie cienkim. Ważne jest także, aby nie jeść zbyt późno. Ostatni posiłek należy spożyć co najmniej 2 godziny przed snem. Wynika to z faktu, że w nocy procesy metaboliczne w organizmie człowieka spowalniają.
W tym miejscu warto wspomnieć o tym jak ważne jest picie odpowiedniej ilości wody w ciągu dnia. Nie da się określić konkretniej ilości dla wszystkich ludzi. U dzieci będzie to około 1500 ml, zaś u kobiet karmiących piersią – około 3800 ml wody na dobę. Woda spełnia w organizmie niezwykle ważne funkcje takie jak transport czy regulacja temperatury. Ciało człowieka składa się w aż 60 proc. właśnie z wody.
Polacy kochają tłuszcz
Ilość spożywanego tłuszczu zwierzęcego przez przeciętnego Polaka jest zdecydowanie za wysoka. Na polskich stołach niemal każdego dnia można ujrzeć takie produkty jak majonez, masło, tłuste mięsa i wędliny, kiełbasy, boczek czy popularne potrawy z grilla takie jak karkówka, żeberka czy kaszanka. Jedzenie tego typu produktów i potraw może być fatalne w swoich skutkach. Smażenie mięsa warto zastąpić gotowaniem na parze.
Miażdżyca to jedna z wielu konsekwencji spożywania dużych ilości tłuszczów zwierzęcych. Jest to choroba, która polega na odkładaniu się w ścianach naczyń tętniczych wapniejących płytek. Prowadzi to do zmniejszenia elastyczności, wytrzymałości oraz zwężenia światła tętnicy. Utrudniony przepływ krwi może prowadzić do poważnych powikłań. Jeżeli sytuacja taka wystąpi w jednej z tętnic kończyny dolnej, może być wymagana amputacja stopy. Jeżeli będzie to miało miejsce w jednej z tętnic wieńcowych, może z czasem dojść do zawału mięśnia sercowego. Zablokowanie światła jednej z tętnic w mózgu, może prowadzić do udaru. Miażdżyca może więc pośrednio prowadzić nawet do śmierci. Na chorobę tę częściej zapadają mężczyźni. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest palenie papierosów.
Poważnym problemem są dania fast food. Zawierają one duże ilości tłuszczu, a także są to produkty wysoce przetworzone. Idealną alternatywą dla tłustych mięs są ryby (niesmażone). Zawierają one wiele witamin, a także kwasy omega-3, które zmniejszają we krwi stężenie “złego” cholesterolu. Zaleca się, aby ryby spożywać 2-3 razy w tygodniu. Niestety na próżno szukać Polaków, którzy stosują się do tego zalecenia.
Słodycze zabijają
Dzieci są głównymi odbiorcami słodyczy. Nie oznacza to jednak, że dorośli nie są fanami batoników, czekoladek, słodkich bułek i ciastek. Zdarza się, że jedzenie słodyczy jest u ludzi codzienną normą. Ogromne ilości cukrów prostych oraz tłuszczów (np. olej palmowy) mają bardzo zły wpływ na zdrowie. Nadmiar cukrów prostych jest przekształcany w tkankę tłuszczową i prowadzi do otyłości. Na domiar złego słodycze niszczą zęby stanowiąc pokarm dla bakterii jamy ustnej. Niektóre batoniki są reklamowane jako zdrowe, co oczywiście mija się z rzeczywistością.
Drugim przekleństwem diety Polaków są słodzone napoje. Ilość cukru w nich zawarta jest olbrzymia. Alternatywą dla słodyczy i słodkich napojów mogą być owoce, warzywa, kanapki oraz soki i nektary. Należy jednak sprawdzać na etykietach soków i nektarów, czy nie są one dosładzane, co również bywa częstym zabiegiem w ich produkcji. Najzdrowszym wyborem będzie mineralna woda niegazowana.
Zbyt mało witamin
Witaminy to chemiczne związki organiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Witaminy to związki egzogenne. Oznacza to, że człowiek musi je przyjmować z pokarmem. Część z witamin wprawdzie jest syntetyzowana przez bakterie jelitowe jednak w zbyt małych ilościach. Podobnie jest z witaminą D, która powstaje w skórze pod wpływem promieni słonecznych.
Głównym źródłem witamin są warzywa. Marchew, papryka oraz pomidory to bogate źródło witaminy A. Witamina ta bierze udział w odbieraniu bodźców świetlnych (widzeniu), a także reguluje funkcjonowanie skóry i błon śluzowych. U dzieci wraz z witaminą D reguluje wzrost. Witamina D występuje w dużych ilościach w jajach, mleku, serze, tranie, ale przede wszystkim – w rybach. Bogate w witaminy są także podroby oraz tran, czyli tłuszcz z wątroby wieloryba.
Słone potrawy – smaczne, ale czy zdrowe?
Polacy uwielbiają słone potrawy, produkty i przekąski. Sól kuchenna to cholerek sodu (NaCl). Zarówno sód jak i chlor to niezbędne pierwiastki to życia. Należy jednak mieć świadomość, że naturalnie występują one w niemal wszystkich produktach, a ich niedobór w organizmie to ogromna rzadkość. Dlatego też dodatkowe dosalanie potraw jest zabiegiem niepotrzebnym, a co więcej… szkodliwym.
Nadmiar spożywanej soli prowadzi do powstania nadciśnienia tętniczego. Wbrew pozorom jest to poważne schorzenie, z którym należy udać się do lekarza kardiologa. Podwyższone ciśnienie tętnicze (prawidłowe wynosi ok. 120/80 mm Hg) zaburza pracę całego układu krążenia. Choroby układu krążenia są zaś główną przyczyną zgonów w Polsce.
Białe pieczywo – czas się rozstać!
Produkty zbożowe to podstawa wartościowego śniadania. Są one bogate w duże ilości złożonych węglowodanów, które stanowią główne źródło energii. Białe pieczywo, które jest uwielbiane przez Polaków nie dostarcza jednak wielu pożytecznych elementów. Białe pieczywo wyrabiane jest z mąki pozbawionej większości cennych składników odżywczych. Na domiar złego, dodawane są do niego liczne konserwanty. Spożycie białego pieczywa wiąże się z nagłym wzrostem stężenia glukozy we krwi, który jednak bardzo szybko ustępuje. Nadmiar jest odkładany w postaci triglicerydów. Inaczej jest w przypadku pieczywa razowego.
Z mąki pełnoziarnistej wytwarzane jest pieczywo razowe. Jest ono doskonałym źródłem witamin z grupy B takich jak tauryna, niacyna, ryboflawina czy kwas foliowy. Chleb pełnoziarnisty to także bogate źródło błonnika. Bierze on udział w polepszaniu perystaltyki jelit (tzw. ruchy robaczkowe jelit), a także jest źródłem energii dla flory bakteryjnej człowieka. Po spożyciu pieczywa razowego poziom glukozy jest dużo bardziej stabilny niż po spożyciu jasnego pieczywa. Uczucie sytości jest zaś długotrwałe. Aby mieć pewność co do wartości odżywczych chleba, można spróbować upiec go samodzielnie we własnym piekarniku. Daje to gwarancję braku konserwantów i barwników.
Papierosy i alkohol – przepis na raka
Sporadyczne spożywanie niewielkich ilości alkoholu w postaci np. wina nie jest niczym złym. Problemem jest natomiast regularne spożywanie wysokoprocentowych trunków. Alkohol niesie za sobą nie tylko problemy społeczne i rodzinne, ale także zdrowotne. Marskość wątroby, ostre zapalenie trzustki to tylko niektóre objawy spożywania alkoholu. Należy tu także wspomnieć o raku gardła, przełyku, okrężnicy oraz wątroby.
Dym tytoniowy wciągany do płuc podczas palenia papierosów zawiera w sobie wiele interesujących składników. Można tu wyróżnić smołę, formaldehyd czy też cyjanowodór (w okresie II wojny światowej znany pod nazwą “cyklon B” służył do zabijania więźniów obozów koncentracyjnych). Lista chorób do których prowadzi palenie papierosów jest niebywale długa. Wśród niej znajdziemy takie pozycje jak kilkanaście rodzajów nowotworów, miażdżyca, impotencja, zaćma, zawał serca czy też choroba wrzodowa.
Przepis na sukces
Zdrowa dieta to jeden z kluczowych elementów prowadzących do długiego i dobrego życia. Wiedza na temat tego co należy jeść oraz tego jakich produktów unikać jest niezwykle istotna. Równie ważna jak dieta jest aktywność fizyczna. Ważne by każdego dnia poświęcić czas dla ruchu. Może to być spacer z psem lub zmiana środka transportu z samochodu na rower.